CYFROWA
BANIALUKA

Zespół artystyczny:


Aleksander Andrzej Łabiniec

Aleksander Andrzej Łabiniec

scenografia | reżyseria | dekoracje | autor | konsultacja plastyczna | opracowanie sceniczne | adaptacja | inscenizacja | współpraca artystyczna | opieka plastyczna | dyrektor artystyczny

Alexander Andrzej Łabiniec (14.11.1930-23.09.210) - Dyrektor artystyczny Teatru Lalek Banialuka w latach 1958-1962

Alexander Andrzej Łabiniec urodził się  14 listopada 1930 roku w Goraju, w rodzinie nauczycielskiej. Odtąd ciągle zmieniał miejsca zamieszkania wędrując z rodzicami po Polsce, by na dłużej osiąść w Krakowie, a potem w Bielsku-Białej. 
 Malarz, scenograf, reżyser teatralny, nauczyciel akademicki, autor scenariuszy teatralnych i filmowych. Od 1954 r., przez  ponad 40 lat (do sierpnia 1996 roku) etatowo związany z Banialuką (współpracował z teatrem także w latach późniejszych), jest współtwórcą artystycznej formuły Teatru Lalek Banialuka: artystycznego teatru dla dzieci, zmierzającego ku teatrowi plastycznemu. Reżyserując spektakle i tworząc scenografie dla ponad stu widowisk Banialuki,  w  dużym stopniu jest autorem sukcesów tego teatru w Polsce i za granicą.
 Andrzej Łabiniec studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowniach prof. prof. Karola Frycza, Andrzeja Stopki, Zbigniewa Pronaszki, Czesława Rzepińskiego, Xawerego Dunikowskiego i Jonasza Sterna. Były to lata bliskich kontaktów - artystycznych i towarzyskich - studentów Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Teatralnej. Studenci
obu uczelni wspólnie organizowali (w ramach współpracy Kół Naukowych) doroczne prezentacje przygotowywanych przez siebie widowisk. Z tego okresu pochodzą pierwsze
samodzielne prace młodego artysty: scenografia do Bartłomiejowego jarmarku Ben Jonsona przygotowanego pod opieką artystyczną Lidii Zamkow i do Chłopca
z naszego miasta Konstantego Simonowa (opieka artystyczna Jerzy Kaliszewski). Jeszcze w czasie studiów Andrzej Łabiniec związał się z Teatrem Akademickim działającym przy
Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, który potem przekształcił się w Teatr 38. Tutaj przygotował scenografię do Niemców Leona Kruczkowskiego oraz do Śmierci Hamleta
Andrzeja Wydrzyńskiego.
 Teatrem lalek zainteresował go Karol Frycz, współzałożyciel „Zielonego Balonika", twierdząc, że jest to dziedzina stwarzająca artyście ogromne możliwości wypowiedzi i dająca dużą swobodę w operowaniu środkami wyrazu.  Młody absolwent Wydziału Scenografii posłuchał rady profesora - związał się z bielską Banialuką na całe życie.
 Andrzej Łabiniec studia uzupełniające z psychologii barwy kontynuował w Centre de Recherches d'ambiances w Paryżu); dyplom reżysera teatralnego uzyskał składając egzamin przed komisją Ministerstwa Kultury i Sztuki.  Teatr był najważniejszym ale nie jedynym miejscem jego artystycznej działalności.  Artysta cały czas szukał nowych sposobów i form artystycznej wypowiedzi, łatwo rozstawał się z dotąd wypracowanymi konwencjami i stylistykami na rzecz ciągłych poszukiwań i eksperymentów. Pociągały go nowe artystyczne wyzwania i nowe obszary twórczego poznania - był malarzem i grafikiem (autorem wielu plakatów, ilustracji do książek i opracowań graficznych różnych wydawnictw) scenografem, reżyserem teatrów lalkowych i autorem scenariuszy.
 Przez wiele lat blisko współpracował z telewizją, a zwłaszcza z Ośrodkiem TVP w  Katowicach, dla którego przygotowywał oprawę plastyczną programów kulturalnych i artystycznych, rozrywkowych, dokumentalnych i informacyjnych, a także scenografię dla Teatru Telewizji. Wiele lat był też wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i Cieszynie, gdzie w latach 1975-1990 prowadził wykłady i ćwiczenia z zakresu teatru, a w latach 2009/2010, na zaproszenie Krystyny Zachwatowicz,  prowadził zajęcia ze studentami krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.
 Jako scenograf   etatowo związany z Teatrem Lalek Banialuka w Bielsku-Białej i Teatrem Polskim w Bielsku-Białej, stale  współpracował z teatrami: lalkowymi, dramatycznymi, operą i operetką, także z teatrem telewizji. W ciągu ponad 55  lat pracy zawodowej zrealizował około 200 scenografii dla różnych teatrów  i  wyreżyserował  ponad 50 widowisk teatralnych. Jest  autorem kilkunastu sztuk teatralnych lub scenariuszy teatralnych i filmowych (dla filmu animowanego),  a także autorem   adaptacji dla potrzeb teatru. W 2009 r. wydał tomik wierszy z własnymi ilustracjami.
 Ta wielość  zainteresowań artysty bierze się z przekonania o konieczności poznania różnych rodzajów działalności artystycznej, co chroni przed nadmiernym hermetyzmem i zubożeniem wynikającym z uprawniania jednej tylko dyscypliny. Według Andrzeja Łabińca malowanie obrazu, wykonanie projektu plakatu bądź ilustracji książkowej, zrobienie scenografii lub zaprojektowanie wnętrza dotyczy dokładnie tej samej materii - zmienia się tylko forma, sposób widzenia świata pozostaje ciągle ten sam.
 Pierwsza ważna dla Andrzeja Łabińca indywidualna wystawa malarstwa (wtedy
wyłącznie abstrakcyjnego) miała miejsce w galerii Cricot-2 u Tadeusza Kantora (1960). Potem artysta brał udział w wielu okręgowych i ogólnopolskich wystawach, eksponował też
swoje obrazy poza granicami kraju. Po latach fascynacji różnymi formami i technikami malarskimi, Andrzej Łabiniec powrócił do malarstwa abstrakcyjnego; chętnie też tworzył
pastisze znanych dzieł malarskich.
 Brał udział w wielu okręgowych i ogólnopolskich wystawach, eksponował też swoje prace poza granicami kraju, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Austrii, na Węgrzech, w Czechosłowacji, Francji, Danii i Niemczech. Jest współautorem wielkiej, zorganizowanej pod auspicjami UNIMA (Międzynarodowej Unii Lalkarskiej) wystawy polskiej scenografii "Świat polskiej szopki" eksponowanej w wielu ośrodkach w Polsce i za  granicą.
 W obrazach  artysty - niezależnie od tego czy jest to malarstwo abstrakcyjne, pejzaże, portrety, akty czy historyczne pastisze - ważny jest nade wszystko kolor, nastrój i poetycka atmosfera, czasem także dowcip i zaskakująca gra skojarzeń.  Liczy się proporcja barw i linii, ruch i przestrzeń oraz osobiste doznania w trakcie procesu twórczego.
 Indywidualna i retrospektywna wystawa  prac Andrzeja Łabińca była prezentowana w 1997 roku w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku- Białej, a wystawa jego najnowszego malarstwa w 2002 roku w Bielskim Centrum Kultury. Duża wystawa malarstwa artysty eksponowana była w Galerii Bielskiej BWA w 2004 roku, w 2006 r. w Muzeum w Bielsku-Białej (najnowsze prace), a w 2010 r. w Krakowie w Galerii ATTIS  na Starowiślnej.  W maju 2012 r. w Galerii Bielskiej BWA prezentowana była wystawa lalek i scenografii artysty „Teatr mój widzę…/I see mytheatre…, towarzysząca jubileuszowej, 25.edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Lalkarskiej.
 Teatr lalek był zawsze dla Andrzeja Łabińca najważniejszą formą wypowiedzi. Do najbardziej znaczących realizacji teatralnych twórcy - w Teatrze Banialuka  - zaliczyć można Baśniowy las Jana Ośnicy, Koziołka Matołka (zrealizowanego we współpracy z Janem Dormanem), Misia Rymcimci Jana Wilkowskiego, Księcia i żebraka Marka Twaina, Ojczyznę Krystyny Miłobędzkiej (prapremiera polska tej sztuki), Nagiego króla Eugeniusza Szwarca, Harnasi Karola Szymanowskiego. Pory roku Vivaldiego
i Andersena oraz Jasia i Małgosię wg braci Grimm.
 Andrzeja Łabińca interesował nade wszystko teatr działań plastycznych - słowo było dla niego jednym z elementów scenicznego tworzywa, ważnym nie bardziej niż obraz, światło, ruch, muzyka bądź rytm spektaklu. Frapowało go tworzenie scenografii kinetycznej, szukanie wszelkich możliwości ożywiania i przekształcania poszczególnych elementów dekoracji, tak by tworzyły one coraz inne kompozycje i obrazy, i by jednocześnie współbrzmiały ze znajdującym się na scenie aktorem bądź lalką. Ten rodzaj poszukiwań był dla artysty najbardziej interesujący i fascynujący w pracy nad budowaniem każdego kolejnego spektaklu teatralnego.
Lucyna Kozień

Przedstawienia



Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

 

www.250teatr.pl